بشر پس از تلاشی امت واحده ابتدای تاریخ به دو قسم مستکبران و مستضعفان تقسیم شده است.
و همواره «بشر مستکبر کوشش میکند با استضعاف مستضعفان خود را متصف به صفت کبریا سازد، و در نتیجه تلاش میکند خود را خدایگان و مستضعف را بنده نماید. البته مستضعفان نیز تا انجا که در توان دارند به چنین امری تن در نمیدهند و به این جهت مبارزه ای اشکار بین آن دو اغاز میگردد. میتوان با قاطعیت گفت مبارزه دراز اهنگ میان خدایگان و بنده (مستکبر و مستضعف) مضمون نهایی تاریخ در ادواری است که میان دو امت واحده قرار گرفته اند.»
اما مستضعفان به سه قسم اساسی تقسیم میشوند:
نخست، مستضعفان استکبار زده، این گروه که بخش ناچیزی از مستضعفان را در بر میگیرند، کسانی هستند که همچون مستکبران در خیال محال بدست اوردن کبریا و اتصاف به صفت خدایگانی هستند.
دسته دوم که تعداد باالنسبه کثیری از مستضعفان را در بر میگیرند کسانی هستند که کبریا طلب نیستند و فطرت پاک انان بر اساس توحید و قسط قرار دارند. لیکن به حقیقت استکبار و استضعاف اگاهی کافی ندارند و هرچند همواره با مستکبران در تعارض اند لکن این تعارض خود اگاه نیست
تلاش برای خوداگاه کردن این گروه از مستضعفان یکی از بزرگترین مبادی هر انقلاب حقیقی است
دسته سوم مستضعفانی هستند که نسبت به حقیقت استکبار و استضعاف "خودآگاهی" و "دل اگاهی" دارند و اگاهانه تا حد توان برای از میان بردن استکبار و زدودن استضعاف مبارزه میکنند. اینان همان گروهی هستند که در ودیعه تاریخی متصوفان، به رندان و قلندران و عیاران موصوفند، و در مرحله برتر انبیا و اولیا بدین معنی به صفت مستضعف موصوف میشوند»
کتاب مبانی حکمی اقتصاد و معیشت از حکیم عباس معارف صص 85-86
